Karpaty łączą ekspertów

Zrównoważona turystyka w Konwencji Karpackiej

Fot. Centrum UNEP/GRID-Warszawa

Protokół o zrównoważonej turystyce do Konwencji Karpackiej

Protokół o zrównoważonej turystyce do Ramowej Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat (Konwencji Karpackiej) został przyjęty podczas trzeciego spotkania Konferencji Stron (COP3) Konwencji Karpackiej i podpisany przez cztery Strony Konwencji dnia 27 maja 2011 r. w Bratysławie. Rzeczpospolita Polska podpisała Protokół o zrównoważonej turystyce dnia 8 września 2011 r. podczas XXI Forum Ekonomicznego w Krynicy.

Zgodnie z przyjętymi w Konwencji Karpackiej zasadami Protokół o zrównoważonej turystyce wszedł w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia Depozytariuszowi (którym tak samo jak w przypadku Konwencji jest Rząd Ukrainy) czwartego dokumentu ratyfikacji, zatwierdzenia, przyjęcia, lub przystąpienia. Protokół o zrównoważonej turystyce wszedł w życie dnia 29 kwietnia 2013 r. w stosunku do czterech pierwszych jego Stron (Republika Czeska, Rzeczpospolita Polska, Republika Słowacka, Węgry), będących państwami Grupy Wyszehradzkiej (V4).

Daty podpisania, ratyfikacji i wejścia w życie Protokołu o zrównoważonej turystyce do Konwencji Karpackiej: 

W 2014 r. Protokół o zrównoważonej turystyce został ratyfikowany przez Rumunię, w 2015 r. przez Republikę Serbii, a w 2017 r. do Protokołu przystąpiła Ukraina (która nie była jego sygnatariuszem). Począwszy od 20 czerwca 2017 r. Protokół o zrównoważonej turystyce będzie obowiązywał już we wszystkich państwach będących Stronami Konwencji Karpackiej. 

Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej dnia 19 września 2012 r. udzieliła zgody na związanie Rzeczypospolitej Polskiej Protokołem o zrównoważonej turystyce, wszedł on w życie w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej dnia 29 kwietnia 2013 r.

Protokół o zrównoważonej turystyce do Ramowej Konwencji Karpackiej jest aktem prawa międzynarodowego, którym związała się Rzeczpospolita Polska i zgodnie z Art. 9 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej winien być przestrzegany. Zgodnie z Art. 91 ust.1. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw dnia 14 czerwca 2013 r. (Dz.U. 2013 poz. 682) Protokół o zrównoważonej turystyce stał się częścią krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowany.

więcej:

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
  Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483)
  
  
• obowiązujący tekst Protokołu o zrównoważonej turystyce (w języku polskim)
  Protokół o zrównoważonej turystyce do Ramowej Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat (Dz.U. 2013 poz. 682) 

• Oświadczenie Rządowe w sprawie związania Rzeczypospolitej Polskiej Protokołem o zrównoważonej turystyce
  Oświadczenie Rządowe z dnia 13 maja 2013 r. w sprawie związania Rzeczypospolitej Polskiej Protokołem o zrównoważonej turystyce do Ramowej Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat, sporządzonym w Bratysławie dnia 27 maja 2011 r. (Dz.U. 2013 poz. 683) 

Na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej Protokół o zrównoważonej turystyce do Ramowej Konwencji Karpackiej stosuje się do tego samego co Konwencja obszaru 18 612,48 km² (ok. 6 % powierzchni lądowej kraju) położonego w województwach małopolskim, podkarpackim i śląskim.

Protokół o zrównoważonej turystyce do Ramowej Konwencji Karpackiej stanowi rozwinięcie i uszczegółowienie postanowień Art. 9 Konwencji, zobowiązującego Strony Protokołu do podjęcia środków i współpracy na rzecz promowania zrównoważonej turystyki w Karpatach, przynoszącej korzyści ludności miejscowej, opartej na wyjątkowym charakterze przyrody, krajobrazu i dziedzictwa kulturowego Karpat; oraz promowania współpracy transgranicznej w tym zakresie.

Celem Protokołu jest koordynacja i harmonizacja działań jego Stron oraz ich współpraca na rzecz wdrażania postanowień ww. artykułu Konwencji. Protokół o zrównoważonej turystyce zobowiązuje jego Strony do podjęcia wspólnych działań we współpracy wszystkich Stron w skali całych Karpat, oraz przez poszczególne Strony na ich terytorium, w oparciu o odnośne przepisy prawa krajowego.

Merytoryczne postanowienia Protokołu o zrównoważonej turystyce dotyczą między innymi:

• promowania regionu karpackiego jako kierunku turystyki zrównoważonej (Art. 8 Protokołu)
• rozwoju, promowania i marketingu karpackich regionalnych produktów, usług i pakietów turystyki zrównoważonej (Art. 9)
• zapewniania wspólnych, wysokich standardów jakościowych w zakresie rozwoju turystyki zrównoważonej w Karpatach (Art. 10)
• zwiększania udziału turystyki w zrównoważonym rozwoju gospodarki lokalnej na terenie Karpat (Art. 11)
• zarządzania ruchem turystycznym w Karpatach z korzyścią dla środowiska i dla zrównoważonego lokalnego rozwoju gospodarczego obszarów mniej wrażliwych ekologicznie, mniej rozwiniętych i mniej wykorzystywanych przez turystykę, lecz mających wystarczający potencjał umożliwiający wchłonięcie i przyjęcie części ruchu turystycznego (Art. 12)
• zwiększania wkładu turystyki w ochronę przyrody i zrównoważone wykorzystanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat (Art. 13)
• zwiększania wkładu turystyki w zrównoważoną gospodarkę rolną na terenie Karpat (Art. 14)
• zwiększania wkładu turystyki w zrównoważoną gospodarkę leśną w Karpatach (Art. 15)
• planowania i zrównoważonego rozwoju transportu i infrastruktury turystycznej na terenie Karpat (Art. 16)
• zwiększania wkładu turystyki w zachowanie i promocję dziedzictwa kulturowego i tradycyjnej wiedzy lokalnych społeczności Karpat (Art. 17)
• zwiększania wkładu turystyki w edukację społeczeństwa i budowanie społecznej świadomości zagadnień zrównoważonego rozwoju (Art. 18)
• promowania współpracy transgranicznej w zakresie rozwoju turystyki zrównoważonej w Karpatach (Art. 20)

Każda ze Stron ma prawo przedłożyć projekty poprawek do Protokołu, ich przyjęcie wymaga jednomyślnej decyzji wszystkich Stron Protokołu, a  ich wejście w życie podlega analogicznej jak w przypadku samego Protokołu procedurze ratyfikacji, zatwierdzenia lub przyjęcia poprawek we wszystkich Stronach. Każda ze Stron ma również prawo wypowiedzenia Protokołu, wówczas takie wypowiedzenie nabiera mocy sto osiemdziesiątego dnia od dnia otrzymania powiadomienia przez Depozytariusza, a dane państwo przestaje być związane postanowieniami Protokołu.

Do realizacji postanowień protokołu tematycznego do Ramowej Konwencji niezbędne jest zazwyczaj przyjęcie przez Strony Protokołu wspólnej międzynarodowej strategii / Strategicznego Planu Działań (SAP – ang. Strategic Action Plan) na rzecz jego wdrażania. Zgodnie z Art. 27 ust. 3 Protokołu o zrównoważonej turystyce na 4. Spotkaniu Konfrencji Stron Konwencji Karpackiej w 2014 r. przyjęto Strategię na rzecz rozwoju zrównoważonej turystyki w Karpatach (Decyzja COP4/6 ust.3) na okres najbliższych 10 lat (tj. do 2024 r.), która towarzyszyć będzie realizacji tego Protokołu.

W ramach projektu Karpaty łączą – mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej opracowano strategię zrównoważonego rozwoju turystyki dla gmin położonych na wybranym obszarze Beskidu Niskiego i równoległego pasa pogórzy położonego w województwach małopolskim i podkarpackim. Działanie to postrzegane jest jako projekt pilotażowy dla wdrażania postanowień Protokołu o zrównoważonej turystyce w polskiej części Karpat.

Dokumenty:

Tekst Protokołu o zrównoważonej turystyce