Konwencja Karpacka zgodnie ze swoją pełną nazwą (Ramowa Konwencja o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat) ma charakter ramowy, co pozwala na stopniowe dostosowywanie i prowadzenie przez jej Strony, zgodnie z Art. 2 ust. 1, wszechstronnej polityki na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju regionu karpackiego, dzięki uwzględnieniu celów i postanowień Konwencji w politykach sektorowych poszczególnych Stron. Sprzyja to ponadto zastosowaniu zintegrowanego podejścia do gospodarowania zasobami Ziemi oraz do ochrony przyrodniczego i kulturowego dziedzictwa Karpat jako zasobów, które mogą być wykorzystane na rzecz zrównoważonego rozwoju regionu.
Jednak, z uwagi na ramowy charakter Konwencji Karpackiej i stopień ogólności jej zapisów, wdrażanie Konwencji wymaga uprzedniego przyjęcia odpowiednich powiązanych z nią dokumentów wykonawczych - tematycznych protokołów, dotyczących poszczególnych dziedzin objętych Konwencją.
Celem przyjęcia protokołów tematycznych do ramowej konwencji jest rozwinięcie jej ogólnych postanowień, przez określenie priorytetów, zakresu współpracy oraz szczegółowych zobowiązań Rządów umawiających się Stron w poszczególnych dziedzinach objętych ramową konwencją. Zgodnie z Art. 18 ust. 1. Konwencji każda ze Stron Konwencji może przedłożyć pozostałym Stronom projekty protokołów tematycznych do Konwencji. Protokoły tematyczne do ramowej konwencji mają taki sam jak sama konwencja status wiążących jego Strony aktów prawa międzynarodowego. Z uwagi na powyższe, jej protokoły tematyczne wymagają wspólnego opracowania propozycji tekstu, przeprowadzenia oficjalnych negocjacji na szczeblu międzynarodowym oraz wewnętrznych uzgodnień międzyresortowych w poszczególnych krajach, a następnie oficjalnego przyjęcia Protokołu, jego podpisania i ratyfikacji przez poszczególne jego Strony, w sposób określony ich prawem wewnętrznym. Protokoły tematyczne są przyjmowane i podpisywane na kolejnych sesjach (spotkaniach) Konferencji Stron. Zgodnie z przyjętymi dla Konwencji Karpackiej zasadami protokół tematyczny wchodzi w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia Depozytariuszowi (którym w przypadku Konwencji Karpackiej jest Rząd Ukrainy) czwartego dokumentu ratyfikacji, zatwierdzenia, przyjęcia, lub przystąpienia.
Zatem do wejścia w życie protokołu tematycznego do Konwencji Karpackiej niezbędna jest jego ratyfikacja w co najmniej czterech Stronach, które uprzednio ten protokół przyjęły i podpisały. Oczywiście protokół taki wchodzi wówczas w życie wyłącznie na obszarze określonym geograficznym zasięgiem stosowania Konwencji wyłącznie na terytorium państw, które go ratyfikowały i stały się w ten sposób jego pełnoprawnymi Stronami. Po ratyfikacji protokołu przez którąkolwiek z następnych Stron Konwencji protokół wchodzi w stosunku do niej w życie dziewięćdziesiątego dnia od daty złożenia przez tą Stronę Depozytariuszowi dokumentu ratyfikacji, zatwierdzenia, przyjęcia, lub przystąpienia.
Stroną protokołu tematycznego do Konwencji może stać się tylko państwo będące Stroną Konwencji. Strony protokołu mają prawo przedłożenia pozostałym Stronom propozycji poprawek do treści protokołu, których przyjęcie wymaga jednomyślnej decyzji wszystkich Stron Protokołu, a ich wejście w życie podlega analogicznej jak w przypadku samego protokołu procedury ratyfikacji, zatwierdzenia lub przyjęcia poprawek. Strony protokołu mają również prawo wypowiedzenia protokołu, wówczas takie wypowiedzenie nabiera mocy sto osiemdziesiątego dnia od dnia otrzymania powiadomienia przez Depozytariusza.
Zgodnie z Art.91 ust.1. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej protokoły tematyczne do ramowej Konwencji Karpackiej, mające status umów międzynarodowych, stają się po ich ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw częścią krajowego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane, o ile ich stosowanie nie jest uzależnione od wydania ustawy.
Do chwili obecnej przyjęto pięć protokołów tematycznych do ramowej Konwencji Karpackiej:
Rzeczpospolita Polska ratyfikowała dotychczas trzy spośród ww. protokołów tematycznych do ramowej Konwencji Karpackiej. Protokoły dotyczące różnorodności biologicznej oraz turystyki weszły już w życie na obszarze stosowania Konwencji w Polsce i zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw – stanowią zatem część polskiego krajowego porządku prawnego. Protokół o zrównoważonej gospodarce leśnej jest obecnie w trakcie procedury ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską. Przyjęty dnia 26 września 2014 r. Protokół o zrównoważonym transporcie został podpisany przez Rzeczpospolitą Polską dnia 15 czerwca 2015 r. a następnie ratyfikowany dnia 6 listopada 2015 r., lecz nie wszedł jeszcze w życie w stosunku do którejkolwiek ze Stron Konwencji.
Po Trzecim Spotkaniu Konferencji Stron (COP3) Konwencji Karpackiej rozpoczęto prace nad projektem kolejnego protokołu tematycznego do Konwencji Karpackiej, dotyczącego zachowania i promowania karpackiego dziedzictwa kulturowego.
Nie wszystkie dziedziny objęte ramową Konwencją Karpacką doczekały się w ciągu pierwszych siedmiu lat od daty jej wejścia w życie szczegółowego uregulowania w drodze odrębnych umów międzynarodowych – protokołów tematycznych do ramowej Konwencji. Należy zatem podkreślić, że proces wdrażania Konwencji Karpackiej nie jest jeszcze w pełni przygotowany od strony legislacyjnej na szczeblu międzynarodowym, z uwagi na to, że formalny proces konstytuowania się jej dokumentów wykonawczych (np. protokołów tematycznych) nie został jeszcze zakończony. Z uwagi na powyższe - w wielu objętych Konwencją dziedzinach brak jest jeszcze szczegółowych uregulowań prawnych, określających jakie działania mają zostać podjęte w ramach poszczególnych polityk sektorowych na rzecz osiągnięcia celów ogólnych Konwencji.
Ponadto, wdrażanie postanowień protokołu tematycznego wymaga z reguły przyjęcia przez Strony Protokołu stosownego międzynarodowego strategicznego planu działań (Strategic Action Plan, SAP) lub strategii w danej dziedzinie. W odróżnieniu od Konwencji czy jej protokołów tematycznych - SAP lub strategia nie ma charakteru aktu prawnego wiążącego Strony, nie wymaga zatem podpisania i ratyfikacji, dokument tego typu jest przyjmowany na mocy decyzji Konferencji Stron. Jak dotychczas w ramach procesu Konwencji Karpackiej przyjęto dwa strategiczne plany działań: w 2011 r. na rzecz realizacji postanowień Protokołu o ochronie i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej (Decyzja COP3/1 ust.1) oraz w 2014 r. na rzecz realizacji postanowień Protokołu o zrównoważonej gospodarce leśnej (Decyzja COP4/4 ust.2), oba na okres 12 lat od daty przyjęcia. W 2014 r. przyjęto również Strategię na rzecz rozwoju zrównoważonej turystyki w Karpatach (Decyzja COP4/6 ust.3) na okres 10 lat (tj. do 2024 r.). Wdrażanie zapisów międzynarodowych strategicznych planów działań lub strategii zależne jest przede wszystkim od aktualnych priorytetów Stron Protokołu oraz dostepności środków finansowych na realizację działań wymienionych w tych dokumentach.
Poniżej prezentujemy schemat poszczególnych etapów wdrażania Konwencji Karpackiej w skali międzynarodowej.
Protokoły tematyczne i strategiczne plany działań lub strategie na rzecz ich wdrażania stanowią prawną podstawę do współpracy Stron w danej dziedzinie, oraz podejmowania przewidzianych tymi dokumentami działań, zarówno w skali międzynarodowej (w ramach międzynarodowych grup roboczych, konsorcjów projektowych i partnerstw strategicznych) jak i na terytorium poszczególnych Stron Protokołu.
