Fot. Monika Szewczyk, Centrum UNEP/GRID-Warszawa
Do ochrony siedlisk rzadkich, zagrożonych i ginących gatunków dzikiej fauny i flory wszystkie kraje karpackie zobowiązane są postanowieniami Konwencji berneńskiej oraz Konwencji o różnorodności biologicznej, a kraje członkowskie Unii Europejskiej również zapisami Dyrektywy ptasiej i Dyrektywy siedliskowej.
Dodatkowo, w wielu aktach prawa międzynarodowego i dokumentach strategicznych, przyjmowanych na szczeblach globalnym, europejskim, makroregionalnym i krajowym znajdują się zapisy uwzględniające znaczenie gospodarki pasterskiej dla ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej.
Na przykład, w Programie pracy na rzecz różnorodności biologicznej obszarów górskich przyjętym w ramach wdrażania Konwencji o różnorodności biologicznej gospodarka pasterska uznawana jest za jedno z narzędzi służących ochronie, poprawie stanu i odtworzeniu różnorodności biologicznej. Program wspiera praktyki, techniki i technologie użytkowania ziemi stosowane w zrównoważonym rolnictwie i pasterstwie, które mogą służyć ochronie i zrównoważonemu użytkowaniu różnorodności biologicznej ekosystemów górskich. Program zakłada też opracowanie strategii użytkowania ziemi mającej na celu m.in. zapobieganie i ograniczanie utraty różnorodności biologicznej spowodowanej przez zmiany sposobu użytkowania ziemi.
Państwa członkowskie Unii Europejskiej obowiązuje zasada prowadzenia zróżnicowanej polityki regionalnej, dostosowanej do specyfiki poszczególnych regionów geograficznych i potrzeb ich mieszkańców. Zasada ta dotyczy również obszarów górskich, dlatego w państwach gdzie obszary górskie mają istotny udział w powierzchni terytorium formułuje i wdraża się specjalne polityki górskie, programy i strategie rozwojowe dla obszarów górskich. Parlament Europejski w Rezolucji z 2010 r. wyraził przekonanie, że szczególną uwagę należy poświęcić regionom, które – z punktu widzenia społeczno-ekonomicznego – cierpią na skutek poważnych i trwałych niekorzystnych warunków przyrodniczych lub demograficznych, a za takie uważa się regiony transgraniczne i górskie.
Konwencja Karpacka, która weszła w życie w 2006 r. zobowiązuje jej Strony (Czechy, Polska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Ukraina, Węgry) m.in. do uwzględnienia specyfiki obszarów górskich oraz konieczności ochrony i zrównoważonego użytkowania naturalnych i pół-naturalnych siedlisk przyrodniczych w swoich politykach regionalnych i sektorowych, poprzez m.in.:
Strony Konwencji są również zobowiązane (zapisami jej Protokołu o zrównoważonej turystyce ) do wspólnych działań na rzecz promowania, etykietowania i certyfikacji produktów lokalnych i sieci producentów lokalnych oraz lokalnych produktów rolnych powstałych z wykorzystaniem lokalnych ras zwierząt gospodarskich.
Praktyczne znaczenie dla wspierania gospodarki pasterskiej w krajach karpackich będących członkami Unii Europejskiej może mieć także włączenie do ich krajowych programów rozwoju obszarów wiejskich (PROW) podprogramów tematycznych odnoszących się do obszarów górskich. W Polsce, w projekcie PROW na lata 2014–2020 przewidziane zostało wsparcie finansowe dla rolników prowadzących działalność rolniczą na obszarach górskich. Priorytet 4 PROW zakłada promowanie praktyk rolniczych sprzyjających zachowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej oraz innych walorów środowiska naturalnego. Cel ten ma być realizowany poprzez wspieranie zrównoważonego użytkowania cennych siedlisk (pakiety przyrodnicze „Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego” oraz działanie „Rolnictwo ekologiczne”), a także wsparcie rolniczego użytkowania obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), co jest zbieżne z postanowieniami Konwencji Karpackiej.
tekst pochodzi z albumu "Dziewięć sił karpackich" - wyd. Centrum UNEP/GRID - Warszawa 2014
